Via mijn literatuuronderzoek kreeg ik meer kennis over de pestproblematiek op lagere scholen en de aanpak daarvan. Hieronder geef ik een korte verduidelijking van verschillende aanpakken en methodieken die de dag van vandaag vaak gebruikt worden door leerkrachten uit lagere scholen.

Verschillende aanpakken en methodieken

Pestprotocol

Heel wat scholen maken gebruik van een pestprotocol. Het is een extra middel bovenop het schoolreglement. In een pestprotocol wordt vermeld hoe de school pestgedrag signaleert en aanpakt. Door duidelijke regels en afspraken ontstaat er een veilig gevoel en daardoor kunnen pestproblemen voorkomen worden. (School en veiligheid, 2016)

Vertrouwenspersoon

Als leerkracht ben je voor de kinderen vaak een vertrouwenspersoon. Slachtoffers van pestgedrag zullen jou daarom ook om hulp durven vragen. Met een vertrouwenspersoon kunnen ze praten over hun pestproblemen.  Als vertrouwenspersoon geef je kinderen de mogelijkheid om in een geborgen en veilige omgeving hun verhaal te doen en dit zonder dat daar meteen gevolgen aan verbonden zijn. Het is van belang om eerst naar je slachtoffer te luisteren en nadien kan je samen bespreken welke stappen er genomen kunnen worden. Ook pesters en omstaanders hebben af en toe nood aan een luisterend oor. De vertrouwenspersoon kan ervoor zorgen dat de pester zich beter voelt en daardoor is het mogelijk dat hij/zij minder nood heeft aan het pesten van anderen. (Praat over pesten, 2016)

De No Blame-methode

Deze methode is een niet-bestraffende, probleemoplossende methode om met pestincidenten om te gaan. Om met deze methode aan de slag te gaan, heeft men het vertrouwen en de toestemming van de gepeste nodig. De methode bestaat uit een zevenstappenplan. De zeven stappen zijn (Somers, 2014):

1. Een gesprek met het slachtoffer;
2. Een eerste bijeenkomst met de hele klas om te melden dat er verwacht wordt tot een oplossing te komen;
3. Het probleem wordt uitgelegd. De begeleider maakt duidelijk dat de gepeste zich niet goed voelt, zonder iemand te beschuldigen. Het woord ‘pesten’ wordt niet gebruikt.
4. De verantwoordelijkheid wordt gedeeld: de begeleider legt uit dat de verantwoordelijkheid gedeeld is om ervoor te zorgen dat de gepeste zich opnieuw beter voelt.
5. Er wordt gevraagd naar ideeën en voorstellen van elk groepslid. Ze vertellen vanuit de ik-vorm.
6. De hele groep krijgt de verantwoordelijkheid. Er wordt een nieuwe datum afgesproken om te evalueren.
7. Er wordt een afzonderlijk gesprek ingepland met de pester en de gepeste, zodat iedereen vrijuit kan spreken. Als er achteraf toch nog moeilijkheden optreden, wordt er een nieuwe groep gemaakt en start het proces opnieuw.

De KivA-methode

Deze Finse methode is wetenschappelijk onderbouwd. Bij deze methode worden regels en een contract opgesteld en iedereen, ‘inclusief ouders’, verbindt zich ertoe zich aan deze regels te houden. Hierdoor wordt er een echte ‘schoolgemeenschap’ gevormd. De KivA-methode betrekt alle leerlingen in een rollenspel dat moet leiden tot verandering. (Somers, 2014)

PRIMA anti-pestprogramma

De PRIMA-aanpak is gebaseerd op het Pest Preventie Programma van pestdeskundige Dan Olweus. De aanpak is gericht op alle lagen van de basisschool. Als school voert u deze methode gedurende twee jaar stapsgewijs uit op school-, groeps- en individueel niveau. De PRIMA-aanpak bestaat uit vijf onderdelen: een handleiding, een e-learning module, een lespakket bij de film ‘Spijt’ en de Pestmeter. (Stop pesten nu, 2016)

Maatregelen op niveau van de school

Veel voorkomende maatregelen op de basisschool zijn:

• Duidelijke afspraken rond pesten
• Verhoogd toezicht op de speelplaats
• …

Preventieve maatregelen

De meeste scholen maken gebruik van volgende preventieve maatregelen tegen pesten:

• Het jaarlijks organiseren van De Vlaamse Week tegen Pesten: Tijdens deze week gaat er extra aandacht naar verschillende en interessante initiatieven om pesten te bestrijden en voorkomen. (Kies kleur tegen pesten!, 2016)
• Move tegen pesten: initiatief van Ketnet waarbij zoveel mogelijk Ketnetters moven en brullen tegen pesten. (Kies kleur tegen pesten!, 2016)
• Een film (bv. Superheld, Spijt!), musical (bv. Stop pesten) of theaterstuk (Bv. Pest & Boonen) gaan bekijken rond het thema ongewenst gedrag: Film: Superheld, Spijt!,

• Een themadag over pesten
• …